Օտորինոլարինգոլոգ (ԼՕՌ) 

Կրթություն

2015-2018թթ․ Երևանի պետական բժշկական համալսարան, կլինիկական օրդինատուրա՝ օտորինոլարինգոլոգիա մասնագիտությամբ
2013-2015թթ․ Երևանի պետական բժշկական համալսարան, ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետ, մագիստրատուրա
2008-2013թթ․ Երևանի պետական բժշկական համալսարան, ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետ, բակալավրիատ

Վերապատրաստումներ
Գործնական դասընթացներ

2021թ․Հաուզ ականջի ինստիտուտի քունքոսկրի վիրաբուժական հատման գործնական դասընթաց

Վալենսիա, ԱՄՆ

2021թ․ Քունքոսկրի վիրաբուժական հատման գործնական դասընթաց
Մոսկվա, Ռուսաստան 2019թ․ 4-րդ էսթետիկ և ֆունկցիոնալ սեպտորինոպլաստիկայի վիրաբուժական հատման գործնական դասընթաց
Բորդո, Ֆրանսիա

2019թ․ Մասաչուսեթսի աչքի և ականջի հիվանդանոցի քունքոսկրի վիրաբուժական հատման գործնական դասընթաց,
Բոստոն, ԱՄՆ

2018թ․ Ականջաբանության և քունքոսկրի վիրաբուժության 14-րդ գործնական դասընթաց, Ցյուրիխ, Շվեյցարիա

2017թ․ Քթի հարակից ծոցերի ֆունկցիոնալ և ռադիկալ էնդոսկոպիկ վիրաբուժության դասընթաց,
Բորդո, Ֆրանսիա

2017թ․ Salzburg WEILL CORNELL seminar, Կրծքավանդակի օրգանների, գլխի և պարանոցի ուռուցքաբանություն,
Զալցբուրգ, Ավստրիա

Պրակտիկա
2019թ․ Հարվարդի բժշկական դպրոց, Մասաչուսեթսի աչքի և ականջի հիվանդանոց,
Բոստոն, ԱՄՆ
2018թ․ Հարվարդի բժշկական դպրոց, Մասաչուսեթսի աչքի և ականջի հիվանդանոց,
Բոստոն, ԱՄՆ

Մասնագիտական գործունեություն
2018թ-ից «Աստղիկ» ԲԿ, օտորինոլարինգոլոգ

Միջազգային Կոնֆերանսներ

2016թ․ SIO 103-րդ ազգային կոնգրես,
Հռոմ, Իտալիա

2017թ․ IFOS ՔԿԱ Համաշխարհային կոնգրես,
Փարիզ, Ֆրանսիա

Կոնֆերանսներ, որոնք կազմակերպվել են իմ մասնակցությամբ
2016թ․Հաղթահարենք քաղցկեղը ժպիտով, կազմակերպիչ,
Երևան, Հայաստան

2017թ․ Թոքերի քաղցկեղի վիրաբուժական բուժում, OMI սատելիտային սիմպոզիում, կազմակերպիչ,
Երևան, Հայաստան

2018թ․ Գլխի և պարանոցի քաղցկեղի վիրահատական բուժում, OMI սատելիտային սիմպոզիում, կազմակերպիչ,
Երևան, Հայաստան

Անդամակցություններ
«Վիրաբուժական Ուռուցքաբանության Հայկական Միության» խորհրդի անդամ
«Հայաստանի Երիտասարդ Ուռուցքաբանների Խմբակի» անդամ

Կրթություն

1980-1986 թթ․ - ԵՊԲԻ բուժական ֆակուլտետ, գերազանցության դիպլոմ

1986 – 1987թթ․ - Ն․Կ․ Կրուպսկայայի անվ․ Մանկաբարձության և գինեկոլոգիայի ԳՀԻ,   ինտերնատուրա

1989-1992 - Մոր և մանկան առողջության Համամիութենական ԳՀԻ , ՌԴ, Մոսկվա, առկա ասպիրանտ մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա, ասպիրանտուրա

Աշխատանքային գործունեություն

1984-1986 թթ․  - Վ․Ի․ Լենինի անվ․Հանրապետական կլինիկական  հիվանդանոց, բուժակ

1987-1989 թթ․   - Հոկտեմբերյանի Կենտրոնական Շրջանային Հիվանդանոցի Ծննդատուն, մանկաբարձ – գինեկոլոգ

1989-1992 թթ․  - Մոր և մանկան առողջության Համամիութենական ԳՀԻ , ՌԴ, Մոսկվա, առկա ասպիրանտ մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա

1993 – 1999 թթ․ - ք․ Երևանի 2- րդ Ծննդատուն, մանկաբարձ – գինեկոլոգ

1999-2003 թթ․  - ք․ Երևանի 2- րդ Ծննդատուն, տնօրենի գիտական գծով տեղակալ

2003 – 2008 թթ․  - <<Նաիրի>> ԲԿ գինեկոլոգիայի ծառայությունների ժամկետային   պայմանագիր, գինեկոլոգ

2008-2009 թթ․  - Մոր և մանկան առողջության պահպանման ԳՀԿ մանկաբարձ- գինեկոլոգ

2009-2010թթ․ - Մ․ Հերացու անվան Պետ․ Բժշկական Համալսարան մասնագիտական շարունակական կրթության բաժնի պետի տեղակալ

2010-2019 թթ․  - ԸՊ և ՍԱ պահպանության Կենտրոն, մանկաբարձ – գինեկոլոգ, գիտական գծով փոխտնօրեն

2011-2014թթ․- Մ․ Հերացու անվան Պետ․ Բժշկական Համալսարան մանկաբարձության և գինեկոլոգիաի թիվ 1 ամբիոն, ասիստենտ

2014 – առ այսօր - Մ․ Հերացու անվան Պետ․ Բժշկական Համալսարան մանկաբարձության և գինեկոլոգիաի թիվ 1 ամբիոն, դասախոս

2019 – առ այսօր - <<Աստղիկ>> ԲԿ, ծննարանային բլոկի ղեկավար

Գիտական գործունեություն

1963թ․ պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն,  շնորհվել է բժշկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան

Ունի տպագրված 37 հոդված։

Տիրապետում է հայերեն, ռուսերեն լեզուներին կատարյալ, անգլերեն՝ լավ։

Ընտանեկան կարգավիճակ

Ամուսնացած է , ունի 2 որդի։

Կրթություն

2001-2007թթ. Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան, ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետ

2007-2008թթ. - Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան, ընդհանուր թերապիա ինտերնատուրա

2008-2009թթ. – ՌԴ Մոսկվայի Սեչենովի անվան  պետական բժշկական համալսարան, ընդհանուր վիրաբուժության ամբիոն ինտերնատուրա

2010-2013թթ. Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան, նեյրովիրաբուժության ամբիոն կլինիկական օրդինատուրա

 Համակարգչային գիտելիքներ

MC. office, Internet (word, excel , Access)

 Լեզուների իմացություն

հայերեն, ռուսերեն ՝ գերազանց, անգլերեն՝ լավ, գերմաներեն՝ բավարար։

  Աշխատանքային փորձ

2013թ.-ից մինչ օրս  - <<Էրեբունի>> ԲԿ  Նեյրովիրաբուժական բաժանմունք– բժիշկ-նեյրովիրաբույժ

Վերապատրաստումներ

2019թ. ՌԴ  Ակադեմիկ  Վ.Բ.Պետրովսկու անվան վիրաբուժական գիտահետազոտական կենտրոն- Վերտեբրոլոգիա (ողնաշարաբանություն) թեմայով:

2022թ. ՌԴ Գլխի և պարանոցի  անոթների միկրովիրաբուժական տեխնիկա թեմայով:

Կրթություն

1984- 1995 թթ․սովորել և ավարտել է Էջմիածնի Խ․ Աբովյանի անվան թիվ 4 միջնակարգ դպրոցը

1995-2001թթ․-Երևանին Մխիթար Հերացու անվ․ Պետական Բժշկական համալսարանի Մանկաբուժական ֆակուլտետ

2001-2004թթ․-Ս․ Ավդալբեկյանի անվ․ Առողջապահության ազգային ինստիտուտում կլինիկական օրդինատուրա «Մանկական վիրաբուժություն» մասնագիտությամբ

Վերապատրաստումներ

2015թ․(ԵՊԲՀ), 2021թ․(ԱԱԻ)

2013թ-ին մասնակցություն մանկական անմիզապահության հարցերին նվիրված միջազգային կոնֆերանսին (Մոսկվա, ՌԴ, 5 օր)

2019թ-ին վերապատրաստում օրգանների փոխպատվաստմանը նվիրված հարցերով (Մինսկ, Բելառուս, 2 շաբաթ)

Աշխատանքային գործոնեություն

2002թ-ից մինչ օրս – «Արաբկիր» ԲՀ ԵԴԱԻ, մանկական վիրաբույժ, մանկական ուրոլոգ, կոնքի խոռոչի օրգանների ֆունկցիայի խանգարման ծառայության ղեկավար

2007թ-ին 3 ամիս Երևանի թիվ 1 պոլիկլինիկա

2007-2010թթ․ – ԵՊԲՀ Մանկաբուժության և մանկական վիրաբուժության թիվ 1 ամբիոնի ասիստենտ

2017թ․մինչ օրս – ԵՊԲՀ Մանկական վիրաբուժության ամբիոնի ասիստենտ

Ընտանեկան կարգավիճակ   

ամուսնացած է, ունի 2 երեխա 

Լեզուների իմացություն

Հայերեն՝ մայրենի, ռուսերեն՝ լավ, անգլերեն՝ լավ։

 վնասվածքաբան-օրթոպեդ

ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ

1999֊2005թթ․ ավարտել է Մխիթար Հերացու անվան Երևանի պետական բժշկական համալսարանի ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետը,

2005֊2008թթ․ կլինորդունատուրա վնասվածքաբանություն և օրթոպեդիա մասնագիտությամբ, 

ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՓՈՐՁ

2008֊2010թթ․ ծառայել է ՀՀԶՈՒ, որպես բուժկետի պետ։

2011թ֊ից մինչ օրս աշխատում է Ռուբիկ Հարությունյանի անվան Աբովյանի բժշկական կենտրոնում, որպես վնասվածքաբան-օրթոպեդ։

Վերապատրաստումներ

ՌԴ, Եվրոպա։

ՄՐՑԱՆԱԿՆԵՐ

2021թ֊ին ՀՀՊՆ կողմից պարգևատրվել է <<Գարեգին Նժդեհ>> հուշամեդալով։

Բնական ճանապարհով ծննդաբերությունը մնում է ամենանախընտրելի տարբերակը

Մանկաբարձ-գինեկոլոգի մասնագիտությունը մի կարեւոր առանձնահատկություն ունի, որով  տարբերվում է մյուս բժշկական մասնագիտություններից. կինը շարունակաբար շփվում է գինեկոլոգի հետ ե՛ւ պրոֆիլակտիկ, ե՛ւ բուժման նպատակներով կյանքի տարբեր փուլերում: Իսկ բժշկի աշխատանքում վստահությունը շատ կարեւոր է. երբ հիվանդը ճանաչում է բժշկին, նա չի բարդույթավորվում տարբեր խնդիրներով դիմելիս: Ջերմ հարաբերությունների շնորհիվ բժիշկը նաեւ տեղյակ է լինում ընտանիքի հոգեբանական, սոցիալական ու անգամ ժառանգական առանձնահատկություններին, ինչը հեշտացնում է բուժման ու հիվանդությունների կանխարգելման ընթացքը:                          

http://bestgroup.am/  զրուցակիցն է «Սլավմեդ» բժշկական կենտրոնի եւ «Նոր Արաբկիր» առողջության կենտրոնի մանկաբարձ-գինեկոլոգ ԱՐՄԻՆԵ ՄԽԻԹԱՐՅԱՆԸ  հիմնականում զբաղվում է ծննդօգնությամբ եւ  հղիության վարումով, երկար տարիների աշխատանքային փորձ ունեցող բժշկուհու պրակտիկայում քիչ չեն նաեւ դեպքերը, որ իր մոտ ծննդաբերել են կանայք, ովքեր իր օգնությամբ են լույս աշխարհ եկել:
-Հիմա շատ է խոսվում այն մասին, որ Հայաստանում մեծացել է անպտղության դեպքերի թիվը: Որո՞նք են դրան նպաստող հիմնական գործոնները:
-Անպտղության պատճառները բազմաթիվ են, սակայն դրան նպաստող առաջնային գործոններից են բորբոքային հիվանդությունները, որոնց առաջացմանն էլ նպաստում են միգրացիոն պրոցեսների ակտիվացումը եւ դրա հետեւանքով ինֆեկցիաների ավելի մեծ տարածումը, վատ էկոլոգիան ու անառողջ սնունդը, հորմոնալ ֆոնի խանգարումներն ու սթրեսները, ինչպես նաեւ  տղամարդկային անպտղության գործոնը: Հենց այդ պատճառով շեշտակի մեծացել է կնոջը մայրության բերկրանք պարգեւելու գինեկոլոգի դերակատարությունը:
-Զույգերը պետք է միասի՞ն դիմեն բժշկի:
-Ցանկալի է՝ դիմեն մինչ ամուսնությունը, որպեսզի ստուգվեն հետագա հնարավոր առողջական խնդիրներից խուսափելու համար: Կան հիվանդություններ, որոնք նպաստում են հղիության ընթացքի բարդացմանը, օրինակ, սեռավարակները, էնդոկրին բնույթի խնդիրները եւ  թրոմբոֆիլիաները, որոնք ունեն ժառանգական նախատրամադրվածություն: Կյանքի ընթացքում այդ հիվանդությունը նշաններ ցույց չի տալիս, բայց հղիության ժամանակ գլուխ է բարձրացնում:

-Որո՞նք են սեռավարակների տեսակները:
-Սեռավարակներ համարվում են այն հիվանդությունները, որոնք հիմնականում սեռական ճանապարհով տղամարդուց կնոջն են փոխանցվում, կնոջից՝ տղամարդուն: Երբեմն սեռավարակներով վարակումը կատարվում է վարակակիր արյան հետ շփումից կամ ուղղահայաց ճանապարհով՝ մորից պտղին: Սեռական հարաբերությունների սկզբում հաճախ չեն բավարարում վերարտադրողական եւ սեռական առողջության հարցերի վերաբերյալ անհրաժեշտ գիտելիքները: Սեռավարակները հասարակական առողջապահության համար շատ կարեւոր խնդիր են, բայց անհրաժեշտ հակաբիոտիկների եւ ստանդարտացված բուժման ուղեցույցների օգտագործման դեպքում դրանք ենթարկվում են կանխարգելման եւ արդյունավետ բուժման: Բացի սեռավարակներով վարակվելու բարձր վտանգից, որպես անպաշտպան սեռական հարաբերությունների արդյունք, աճում է վերարտադրողական առողջության այլ խնդիրների ռիսկը, այդ թվում՝ անցանկալի հղիությունը եւ վաղ տարիքում անապահով արհեստական վիժումները:
-Ո՞րն է համարվում անպտղության շեմը:
-Եթե զույգերը ակտիվ սեռական կյանք են վարում եւ չեն պաշտպանվում մեկ տարի, դրանից հետո հղիություն չգրանցվելն արդեն համարվում է առաջնային անպտղություն: Այդ դեպքում կինը պետք է դիմի բժշկի, եւ պետք է հետազոտվեն թե՛ ինքը, թե՛ ամուսինը, որպեսզի հասկանալի լինի չհղիանալու պատճառը: Տարիքային շեմ կարող ենք համարել մինչեւ 45 տարեկանը, բայց, իհարկե, լինում են նաեւ հրաշքներ, երբ կինը հղիանում է 48 եւ ավելի մեծ տարիքում:
-Ի՞նչ կասեք կեսարյան հատման մասին, որին հաճախ դիմում են երիտասարդ հղիները:
-Կեսարյան հատումը ծննդաբերության վիրաբուժական մեթոդ է: Այն հիմնականում իրականացվում է հղիության 39-րդ շաբաթից հետո, երբ երեխան լիովին զարգացած է եւ կենսունակ: Երբեմն հարկ է լինում ծննդօգնության նման տարբերակի գնալ ավելի վաղ շրջանում՝ ելնելով հղիի կամ պտղի առողջական վիճակից:
-Ինչո՞ւ են դիմում կեսարյան հատման:
-Երբ բնական ծննդաբերական ուղիներով երեխայի ծնունդը վտանգված է կամ կան խոչընդոտներ, ծննդօգնության միջոց է ընտրվում կեսարյան հատումը: Երբեմն այդ վիրահատությունը պլանավորվում է հղիության ավելի վաղ փուլերում, սակայն հիմնականում որոշումը կայացվում է ծննդաբերության ժամանակ, երբ առաջանում են բարդություններ: Կեսարյան հատումը կատարվում է ըստ ցուցումների, որոնք բազմաթիվ են:

-Ինչպիսի՞ ռիսկեր ունի կեսարյան հատումը:  
-Գնալով կեսարյան հատումը դառնում է ծննդօգնության ավելի ու ավելի տարածված մեթոդ, սակայն այն, այնուամենայնիվ, վիրաբուժական միջամտություն է, ինչը կրում է որոշակի ռիսկեր թե՛ մոր, թե՛ երեխայի համար: Բնական ճանապարհով ծննդաբերությունը մնում է ամենանախընտրելի տարբերակը բարդությունների բացակայության դեպքում:
Ես կտրականապես դեմ եմ առանց ցուցումների կեսարյան հատմանը, որովհետեւ որովայնի բոլոր շերտերը, առողջ օրգանը՝ արգանդը, վնասվում են երեխային դուրս բերելու ժամանակ: Երիտասարդները ցանկանում են հեշտ ունենալ երեխային, բայց չեն գիտակցում հետագա հետվիրահատական բարդությունները: Մենք ունենք բազմաթիվ ցավազրկման միջոցներ, որոնք հեշտացնում են ծննդաբերության ընթացքը: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն էլ կանանց հորդորում է հակացուցումներ չլինելու դեպքում նախընտրել բնական ծննդաբերությունը:

-Ի՞նչը կարող է լինել կնոջ մոտ արյունահոսության պատճառը:
-Արյունահոսության դեպքում անմիջապես պետք է դիմել բժշկի: Կան ներքին եւ արտաքին արյունահոսություններ, ներքինի վտանգը մեծ է, ցավերը ուժեղ են լինում, դա կարող է արտարգանդային հղիության կամ ձվարանի կիստայի պատռվածքի ահազանգ լինել, կարող են լինել նաեւ էնդոկրին խանգարումներ, էնդոմետրիումի պոլիպներ եւ գերաճ: Իսկ ուժգին ցավի առկայության դեպում, պարզ է, միանգամից կդիմեն բժշկի:  
-Որո՞նք են դաշտանային ցիկլի խանգարման պատճառները:
-Դաշտանային ցիկլի խանգարման պատճառները բազմազան են՝ սկսած էնդոկրին բնույթի խանգարումներից: Կարող է լինել դաշտանային ցիկլի խանգարում, երկարատեւ դաշտան, արյունահոսություն, մի քանի ամիս չլինելուց հետո կարող են ունենալ ոչ ռեգուլյար բնույթի երկարատեւ դաշտան, արդյունքում հայտնաբերվում են էնդոմետրիումի գերաճեր: Դրանց բուժումը վիրահատական է, մեծամասամբ հիտերոսկոպիայով է կատարվում, լորձաթաղանթը զգուշությամբ հեռացվում է, որից հետո ուղարկվում է զննման, որպեսզի հասկանանք բուն պատճառը, ինչու ոչ, հերքվի նաեւ չարորակ գոյացության առկայությունը:
-Դաշտանային ցիկլի ո՞ր խանգարման դեպքում պետք է անհանգստանալ:  
-Ցանկացած տիպի խանգարում, իհարկե, վտանգավոր է եւ պահանջում է մանրակրկիտ հետազոտություն: Անհանսգտանալ պետք է, եթե դեռահասության շրջանում չի հայտնաբերվում ցիկլի խանգարման պատճառը:

-Ի՞նչ հետազոտություններ են արվում դաշտանային ցիկլի խանգարումների ժամանակ:
-Հետազոտությունները տարբեր են: Առաջին փուլում անամնեզ՝ արտաքին զննում, գինեկոլոգիական զննում: Իրականացվում են նաեւ հորմոնալ հետազոտություններ:
Եթե դաշտանային ցիկլի խանգարումների պատճառը հորմոնալ է, ապա բուժումն իրականացնում է բժիշկ-էնդոկրինոլոգը:

-Կա՞ն հիվանդություններ, որոնք «երիտասարդացում» են ապրել:
-Արգանդի պարանոցի քաղցկեղը երիտասարդացում է ապրել, որի հիմնական պատճառը պապիլոմա վիրուսի զարգացումն է:

-Հե՞շտ է ամեն օր գործ ունենալ մարդկային կյանքերի հետ:
-Իհարկե հեշտ չէ: Հատկապես ծննդաբերության ժամանակ գործ ունես միանգամից երկու կյանքի հետ, ինչը մեծ պատասխանատվություն, հսկայական նյարդային ու ֆիզիկական  էներգիա է պահանջում: Մեր աշխատանքային օրն իրականում երբեք սովորական աշխատանքային ռեժիմով չի սահմանափակվում. եթե անհրաժեշտ է, ցանկացած  ժամի պիտի օգնություն ցուցաբերես հիվանդին սեփական առողջության, քնի ու հանգստի, ինչու ոչ, նաեւ սեփական ընտանիքի հետ լինելու հաշվին: Հեշտ ճանապարհ չէ, կարեւորը՝ գիտակցված լինի ընտրությունդ:

-Հայաստանում սովորաբար դիմում են բժշկին, երբ արդեն հիվանդությունը խորացել է: Այդ առումով փոփոխություններ չե՞ն նկատվում:

-Իրականում այդ խնդիրը կա, բայց հուսադրող է, որ մի քանի խմբերի շրջանում կան դրական տեղաշարժեր: Կանայք ավելի շատ են սկսել հետեւել իրենց առողջությանը, ավելի տեղեկացված են ու սկսել են հիվանդությունների ու խնդիրների ի հայտ գալու ավելի վաղ շրջանում դիմել բժշկին:

-Ի՞նչ կասեք երիտասարդ կադրերի մասին:
-Խելացի են, պրպտող, ճկուն են մտածում ու, եթե ընտրել են այս մասնագիտությունը, ուրեմն գիտակցորեն են մոտեցել այդ հարցին, սիրով են կատարել ընտրությունը:  
 -Ի՞նչ կմաղթեք եւ խորհուրդ կտաք հանրությանը, հատկապես՝ կանանց:
-Մաղթում եմ, որ բոլորը լինեն առողջ, հաճախ դիմեն իրենց համար վստահելի մասնագետին, անցնեն պլանային զննումներ, հետազոտություններ, որպեսզի վաղ ախտորոշվեն հիվանդությունները եւ հիմնովին բուժվեն։ Իսկ կանանց առանձնահատուկ մաղթում եմ, որ լինեն գնահատված, մայրանան եւ վայելեն մայր լինելու գերագույն զգացողությունը։ Ուշադիր լինեն իրենց առողջության հանդեպ, միշտ գեղեցիկի հետ շփվեն, լինեն կյանքով լի, հեռու պահեն իրենց սթրեսային իրավիճակներից: Ցանկացած դժվարին իրավիճակում պետք է շարունակել ապրել, Աստծո ներկայությունը մեր մեջ, հավատքը մեզ օգնում է ամեն հարցում:

Մարդկության գլուխգործոցը կինն է, նա եղել է, կա ու պետք է լինի մարդկային էության ավանդույթը կրողը, հիմքը ու շարունակողը: Ուստի ցանկացած կին պետք է կյանքում գոնե մեկ անգամ զգա մայրության բերկրանքը, եթե, իհարկե, նա բնությամբ մայր է, ոչ թե ուղղակի երեխա է ունենում, որպեսզի ուրիշները պահեն: Մայր լինելն անձնազոհություն է:

http://bestgroup.am/ զրուցակիցն է  մանկաբարձ-գինեկոլոգ, Արտամարմնային բեղմնավորման հայ-իսրայելական կենտրոնի ռեպրոդուկտոլոգիայի բաժանմունքի կլինիկական ղեկավար ՄԱՐԻՆԱ ՄԿՐՏՉՅԱՆԸ: Նա բավականին հմայիչ կին է եւ հաճելի զրուցակից, մարդ, ով ունի մասնագիտական բարձր որակներ, առաջնորդվում է ազնիվ լինելու սկզբունքով ու վայելում հիվանդների վստահությունը։

-Բժշկուհի, ի՞նչ է արտամարմնային բեղմնավորումը դոնորական ձվաբջիջներով:

-Երբ ամուսնական զույգը բախվում է անպտղության խնդրին, ենթարկվում է մեծ սթրեսի եւ հիասթափության: Ամուսիններն ստիպված են լինում անցնել շատ փորձությունների եւ հետազոտությունների միջով, որոնք երբեմն տեւում են տարիներ: Շատ հաճախ հղիանալու փորձերը անհաջող են լինում, կինը վատնում է տարիները, առողջությունը, ձվարանային պաշարը եւ, իհարկե, ֆինանսները: Պատահում է նաեւ, որ ամուսնական զույգի սեփական ձվաբջջով կամ սերմով նույնիսկ անհնար է լինում հղիանալ, կրել եւ ունենալ առողջ երեխա նույնիսկ արտամարմնային բեղմնավորման (ԱՄԲ) մեթոդով: Եվ միակ ելքը մնում է դոնորական ձվաբջջի կամ սերմի օգտագործումը։ Ընտանեկան զույգերի համար նման որոշում կայացնելը հեշտ չէ։ Հաճախ պացիենտները պրոֆեսիոնալ հոգեբանի օգնություն կարիք են ունենում: Եվ, երբ այդ որոշումը կայացված է լինում, վերջնական արդյունքին հասնելու դեպքում նրանք լինում են անհամեմատ երջանիկ, եւ անպտղության դեմ պայքարի վրա ծախսված բոլոր տարիները հատուցվում են երկար սպասված սիրելի երեխայով։

-Ովքե՞ր կարող են լինել սեռական բջիջների դոնորներ:

-Սեռական բջիջների դոնոր լինելու իրավունք ունեն 18-ից 35 տարեկան, ֆիզիկապես եւ հոգեպես առողջ այն քաղաքացիները, որոնք անցել են բժշկաժառանգաբանական հետազոտություն: Դոնորությունը կարող է լինել անանուն (անոնիմ), որի ժամանակ դոնորի անձնական տվյալները անհայտ են ռեցիպիենտին (ստացողին, ընդունողին), կամ ոչ անանուն:  Վարակային եւ ժառանգական հիվանդությունների հայտնաբերման նպատակով անպտուղ զույգի կողմից ընտրված ձվաբջջի դոնորը ենթարկվում է մանրազնին եւ բազմակողմանի հետազոտության: Անպտուղ (չբեր) կինը՝ ռեցիպիենտը, ընդունում է դեղամիջոցներ, որոնք արգանդի լորձաթաղանթը նախապատրաստում են սաղմի ընդունմանը: Հասուն դոնորական ձվաբջիջը դուրս է բերվում դոնոր կնոջ ձվարանից եւ լաբորատոր պայմաններում բեղմնավորվում անպտուղ կնոջ ամուսնու սերմնաբջիջներով՝ ԻՔՍ-ի տարբերակով: 3-5 օրվա ընթացքում սաղմերը զարգանում են փորձանոթում, որից հետո դրանք տեղադրվում են անպտուղ կնոջ արգանդի խոռոչում: Ռեցիպիենտի եւ դոնորի ցիկլերը համապատասխանեցվում են, կամ կատարվում է սաղմերի սառեցում, եւ հետագայում կինն անցնում է էնդոմետրիումի նախապատրաստում հորմոնալ պրեպարատների միջոցով` պատրաստի սաղմն ընդունելու համար: Դոնորը պետք է ունենա առնվազն մեկ սեփական առողջ երեխա, չունենա ֆենոտիպային ցայտուն առանձնահատկություններ, սուպերօվուլյացիայի (գերձվազատում) խթանելու եւ ֆոլիկուլների պունկցիայի հակացուցումներ:

-Ի՞նչ  ցուցումներ կարող են լինել դոնորի ձվաբջիջների օգտագործման համար։

- Ծնվելիս աղջիկներն արդեն ունենում են որոշակի քանակությամբ ձվաբջիջ մոտ1 500 000 է, եւ կյանքի ընթացքում դրանց թիվը ոչ թե ավելանում, այլ նվազում է, իսկ ռեպրոդուկտիվ շրջանում մնում է միայն 450-500 ձվաբջիջ: Այսպիսով, ձվաբջիջների ամենամեծ քանակը, ինչպես նաեւ դրանց լավագույն որակը լինում է 20-35 տարեկանում: 40 տարեկանից հետո այդ ցուցանիշներն անկում են ապրում, ձվաբջիջները լինում են անորակ ու հաճախ ունենում են ժառանգական շեղումներ:

-Դոնորական ձվաբջիջը ե՞րբ է կիրառվում:

-Դոնորական ձվաբջիջը կիրառվում է՝

Եթե կնոջ երկու ձվարանները հեռացված են առողջական պատճառներով:

Եթե սեփական ձվաբջիջները անորակ են եւ չեն կարող օգտագործվել բեղմնավորման գործընթացում: 

Խթանմանը ձվարանների զգայունության բացակայության դեպքում (դիմացկուն ձվարանների համախտանիշ) կամ դրանց խթանման հակացուցումները:

Եթե կինը ժառանգական կամ ձեռքբերովի հիվանդության կրող է, որը, մեծ հավանականությամբ, կարող է փոխանցված լինել երեխային:

 Եթե հիվանդը ուռուցքաբանական հիվանդության դեմ ստացել է քիմիաթերապիա կամ ռադիոթերապիա:

Եթե կնոջ ձվաբջիջներով արտամարմնային բեղմնավորման (ԱՄԲ) մի քանի փորձերը չեն հանգեցրել առողջ երեխայի ծննդի:

-Դոնորական ձվաբջիջների կամ սերմի օգտագործումը հղիության 100 տոկոս երաշխի՞ք է:

-Չնայած ԱՄԲ ոլորտում գոյություն ունեցող բուժման ժամանակակից եւ բարձր տեխնոլոգիական մեթոդներին, 100 տոկոս երաշխիք, ցավոք, գոյություն չունի: Բայց լավ արդյունքների վիճակագրությունը կայուն աճում, այսօր սառեցրած դոնորոկան սաղմի տեղրմն արդյունավետությունը հասնում է 50-60 տոկոսի: Դրա համար անհրաժեշտ է ընտրել ճիշտ կլինիկա եւ փորձառու բժիշկներ: Ավելի մեծ տարիքային խմբի պացիենտների մեծամասնությունն ունի ուղեկցվող քրոնիկական հիվանդություններ, որոնք կարող են բացասաբար ազդել երեխա կրելու ունակության վրա: Բայց բուժմանը ճիշտ մոտեցում ցուցաբերելու, բժշկի բոլոր ցուցումներին հետեւելու դեպքում դուք անպայման կարող եք հասնել ցանկալի արդյունքի:

-Որպես վերջաբան ի՞նչ խորհուրդ կտաք այն զույգերին, որոնց մոտ ախտորոշվել է անպտղություն:

- Պետք է անընդհատ ձգտել, չհուսահատվել, դիմել մասնագետի, վստահել նրան ու, ինչու ոչ, հավատալ հրաշքի: Ցանկանում եմ, որպեսզի յուրաքանչյուր կին առողջ լինի եւ վայելի մայրանալու բերկրանքը։

մանկաբարձ-գինեկոլոգ

Կրթություն

1989-1995 թթ․ սովորել է երևանի Մխիթար Հերացու անվան բժշկական համալսարանում 

Պոլիպ, հիպերպլազիա, սուբմուկոզ միոմա. ժամանակակից մեթոդով բուժումը՝ արդեն Հայաստանում

 Այն թեմայով, թե ինչ է ցանկանում կինը, գրել և այսօր էլ շարունակում են գրվել հաստափոր գրքեր, որոնք այդպես էլ վերջնական պատասխան չեն տալիս այդ, կարելի է ասել, հավերժական հարցին: Մի բան է հստակ՝ ինչպես բոլոր մարդիկ, կինն ուզում է երջանիկ լինել, իսկ երջանկության գլխավոր նախապայմաններից մեկը, անշուշտ, առողջությունն է: 

Ժամանակակից բժշկությունն այսօր հատուկ կանանց համար մշակել է ներարգանդային վիրաբուժության յուրահատուկ մեթոդ, որը կոչվում է հիստերոռեզեկտոսկոպիա:

Սա վիրահատական միջամտություն է, որը կիրառվում է ոչ միայն ախտորոշման, այլև բուժման նպատակով։

Հիստերոռեզեկտոսկոպիան կիրառվում է արգանդի լորձաթաղանթի հիպերպլաստիկ պաթոլոգիաների դեպքում (պոլիպ, պոլիպոզ, հիպերպլազիա), սուբմուկոզ միոմա, արգանդային արյունահոսություն…

Եթե ժամանակին արգանդի սուբմուկոզ միոմաների, ռեցիդիվող արգանդային արյունահոսությունների դեպքում կատարվում էին վիրահատություններ արգանդի հեռացմամբ, ապա այժմ կատարվում է օրգան պահպանողական վիրահատություն՝ միոմայի հեռացում, էնդոմետր էկտոմիա՝ էնդոմետրիալ շերտի հեռացում, որը հնարավորություն է տալիս կնոջը տանել մինիմալ տրավմատիկ վիրահատություն, որի հետևանքով չի տուժում կյանքի որակը:

Վիրահատությունը կատարվում է տեղային կամ ընդհանուր անզգայացմամբ: Ընթացքը կարճատև է, ռիսկը՝ ցածր, արդյունավետությունը՝ բարձր:

Սիրելի՛ կանայք, եթե ունեք նման խնդիրներ, վստահորեն կարող եք դիմել «Մոր և մանկան առողջության պահպանման գիտահետազոտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի Գինեկոլոգիական ծառայության ղեկավար, Վիրաբուժական գինեկոլոգիայի բաժնի վարիչ, փորձառու և գրագետ բժիշկ Արման Կարապետյանին:

Նախապես գրանցվելու համար խնդրում ենք զանգահարել հետևյալ հեռախոսահամարով՝ +374 91- 47-56-01: